Śluza Paniewo – dziewiąta śluza na Kanale Augustowskim

Historia i budowa śluzy Paniewo

Śluza Paniewo, dziewiąta śluza na Kanale Augustowskim (licząc od strony Biebrzy), jest jedyną dwukomorową śluzą na Kanale Augustowskim znajdującą się na terenie Polski. Została wybudowana w latach 1826 – 1828 przez Michała Horaina. Z powodu dużej różnicy poziomów między jeziorem Paniewo a jeziorem Krzywym, wynoszącej ponad 6 metrów, śluza składa się z dwóch połączonych ze sobą komór. Czas śluzowania wynosi około 40 minut.

Problemy i remonty śluzy

Olbrzymie parcie wody i silna filtracja wód zaskórnych sprawiły, że już przed I wojną światową konieczny okazał się remont generalny. Śluza została zniszczona podczas II wojny światowej, m.in. w wyniku udanej akcji dywersyjnej przeprowadzonej przez oddziały AK 20 czerwca 1944 r.

Po wojnie śluza przeszła szereg remontów:

• 1947 – 1948: odbudowa ze zniszczeń wojennych
• 1951: próba uszczelnienia gruntu metodą elektroosmozy
• 1953 – 1954: wymiana drewnianej podłogi na żelbetową, wypełnienie betonem powstałych kawern, drenaż wzdłuż ścian
• 1970: próba ratowania budowli zastrzykami betonu
• 1973 – 1979: śluza została całkowicie rozebrana, następnie odbudowana z zastosowaniem współczesnych materiałów i technik, lecz z zachowaniem oryginalnego wyglądu i systemu obsługi.

Aktualny stan techniczny

W 2011 roku śluza została zamknięta z powodu fatalnego stanu technicznego. Jej ponowne otwarcie po remoncie przewidywane było na 2013 rok. W 2012 roku śluza była w pełni sprawna, choć te informacje wymagają potwierdzenia.

Dane techniczne śluzy Paniewo

• Położenie: 61 kilometr kanału
• Różnica poziomów: 6,29 m
• Długość: 88 m
• Długość użytkowa pierwszej komory: 41,41 m
• Długość użytkowa drugiej komory: 43,64 m
• Szerokość: 5,95 m
• Wrota: drewniane
• Lata budowy: 1826 – 1828
• Kierownik budowy: Michał Horain

Śluza Paniewo to imponujący przykład inżynierii wodnej z początku XIX wieku, która mimo wielu wyzwań przetrwała do dziś, stanowiąc ważny element dziedzictwa hydrotechnicznego Polski.