To nie tylko sukces osób i gremiów lobbujących na poziomie krajowym i unijnym, ale przede wszystkim rozwiązanie trafne, potrzebne i perspektywiczne. Chcę w tym miejscu podziękować wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do tego.
Startując w wyborach do Parlamentu Europejskiego deklarowałem maksymalne starania o pozostawienie unijnego wsparcia dla Polski Wschodniej, pomimo znacznego ryzyka utrącenia tej koncepcji na forum unijnym. I oto dobra wiadomość - mamy kolejny program dla Polski Wschodniej, który obejmie poprawę sieci transportowej, budowę centrów logistycznych, rozwój infrastruktury elektrycznej i gazowej oraz ochronę zabytków. Do tego programu nawiązywała też moja koncepcja „Małe miasta, wielkich szans”, zakładającą wsparcie dla stolic subregionów: poza rodzinnym Białymstokiem, odnosiłem się też do Łomży, Suwałk i Bielska Podlaskiego, a na Warmii i Mazurach, poza Olsztynem, głównie do Elbląga i Ełku. Ponadto w swoim programie promowałem ideę inwestowania w mniejsze miejscowości i budowania w gminach centrów usługowo-produkcyjnych. Równolegle akcentowałem konieczność szczególnego wsparcia rolnictwa Polski Wschodniej, ze stworzeniem „doliny rolniczej” (co się właśnie dokonuje na Podlasiu) oraz rozwoju dróg lokalnych. Dopełnieniem byłby tu odpowiednio sprofilowany Przemysł 4.0, w ramach którego rozwinęłaby się innowacyjność w rolnictwie, wsparcie dla branż perspektywicznych oraz rozwój Regionalnego Centrum Kompetencji Przemysłu 4.0. Wymiar prospołeczny mojego programu wyborczego uzupełniał postulat wsparcia aktywizacji społecznej i przeciwdziałania wykluczeniu „Od przedszkola do seniora”, obejmujący rozwój edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej na wsiach, kompleksowe zaopatrzenie seniorów oraz wszechstronną ochronę instytucji rodziny.
Z satysfakcją stwierdzam, że przedstawiony niedawno do konsultacji projekt Programu „Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej” (Polska Wschodnia Plus/PW+) nie tylko zwiększył skalę finansowania, ale odzwierciedla większość założeń mojego programu wyborczego. Proces konsultacji wykorzystałem dla udoskonaleniu projektu, dla dobra Polski Wschodniej i jej mieszkańców.
Na całokształt Polski Wschodniej Plus rzutują cele: główny i szczegółowe. One spinają (jak klamra) całość planowanych zamierzeń, a owe zamierzenia muszą się w nich zawierać. Dlatego tych kilka pierwszych słów programu ma tak wielkie znaczenie, a ich dobór powinien być wyjątkowo przemyślany. Od tego więc zacząłem swoje uwagi konsultacyjne, co i Państwu tu wyjaśnię. Twórcy PW+ zapewne w dobrej wierze, aczkolwiek niezbyt trafnie ujęli cel główny, jako: Utrwalenie warunków sprzyjających konkurencyjności gospodarki oraz wyższej jakości życia w Polsce Wschodniej+ oraz cele szczegółowe:2. Podniesienie jakości życia mieszkańców przez ochronę klimatu i 3. Zwiększenie dostępności transportowej PW+.. Zasugerowałem, że trafniej byłoby ująć cel główny tak, aby odzwierciedlając realia wskazywał jednocześnie na ambitne perspektywy. Chociażby prosty zwrot „wzmacnianie” choć na pierwszy rzut oka wygląda prawie tak samo, dużo lepiej „otwiera” PW+ („prawie” w tym przypadku robi ogromną różnicę!). Z kolei ujęta jako cel szczegółowy ochrona klimatu ma charakter długofalowy i nie przekłada się wprost (mierzalnie) na poprawę jakości życia. Zasugerowałem, by cel ten ująć jako: 2. Podniesienie jakości życia mieszkańców poprzez zrównoważoną ochronę dóbr naturalnych, w tym klimatu). W mojej ocenie zintegrowanie jej ze zrównoważoną ochroną całokształtu dóbr naturalnych (a nie tylko przyrody) uwiarygodniłoby ów cel i pozwoliło wyeksponować istotne atuty Polski Wschodniej. Z kolei 3 cel szczegółowy PW+ sugerowałem doprecyzować do postaci: Zwiększenie dostępności i spójności transportowej PW+). W projekcie co prawda celnie dostrzeżono, że istotną barierą rozwoju jest niska dostępność transportowa (zarówno drogowa, jak i kolejowa), natomiast niedostatecznie wyeksponowano tam deficytową spójność transportu drogowego (a do czasu realizacji Wschodniej Magistrali Kolejowej także kolejowego) w obrębie Polski Wschodniej. W tym zakresie (dzięki konsekwentnej determinacji zabiegających o to patriotów regionalnych – wszystkim zasłużonym dziękuję!) „kręgosłup” spójności transportowej Polski Wschodniej znacząco wzmocni droga DK 19 (jako rdzeń główny, jednak jeszcze nie kompletny), ale nie mniej ważne są też powiązania peryferyjnych powiatów sąsiadujących ze sobą województw Polski Wschodniej.
W części projektu programu Polska Wschodnia+ zawierającej „Główne wyzwania”, zauważyłem pewien dysonans, powstały wskutek niedocenienia rolnictwa (w aspekcie przedsiębiorczości). Przedsiębiorczość na wsi, okołorolnicza i związana z przetwórstwem rolno-spożywczym powinna być postrzegana jako szansa rozwojowa, a zarazem strategiczny walor Polski Wschodniej (jak ujmuje to np. Dolina Rolnicza 4.0 na Podlasiu), w znacznie szerszym wymiarze, niż ujęto ją w projekcie PW+. Mam nadzieję, że moje dobitne uwagi przyczynią się do refleksji na tym tle i doskonalszych uszczegółowień PW+ na dalszych jego etapach.
ogólnie i bez wyraźnego ukierunkowania w PW+ określono szczególne potrzeby inwestycyjne miejscowości uzdrowiskowych oraz podmiotów świadczących kompleksowe usługi sanatoryjne/uzdrowiskowe, schematycznie (ogólnie) odnosząc to do pandemii covid-19, gdy tymczasem lepiej byłoby wesprzeć inteligentny wymiar ośrodków sanatoryjnych. Należałoby, z jednej strony, na bazie sanatoriów tworzyć i wzmacniać „uśpione szpitale kryzysowe” (zarazem obsługujące wybrane potrzeby mieszkańców), a z drugiej strony – tam, gdzie funkcjonują niedoinwestowane szpitale terenowe, a warunki środowiskowe sprzyjają – tworzyć sanatoria ukierunkowane na opiekę wobec osób starszych, osób z zaburzeniami komunikacyjno-psychologicznymi (np. autyzm). Podobnie racjonalne, wydaje się, tworzenie „sanatoriów sezonowych” (np. wiele miejscowości turystycznych Polski Wschodniej poza sezonem letnim przeżywa odpływ turystów, a dysponując bazą ogólną, przy odpowiedniej adaptacji i partnerstwie z fachowymi podmiotami mogłyby one oferować usługi sanatoryjne dla osób starszych, osób z zaburzeniami komunikacyjno-psychologicznymi, np. z autyzmem itd.). W mojej ocenie inteligentna turystyka prozdrowotna Polski Wschodniej warta jest ekspozycji (można to ująć hasłem: „Polska Wschodnia sanatorium Unii Europejskiej”). W trosce o interes całej Polski Wschodniej, a w szczególności Podlasia oraz Warmii i Mazur, czułem się zobowiązany, by podnieść, że Lubelskie dysponujące stosunkowo wysokim programem regionalnym oraz dedykowaną interwencją Krajowego Planu Odbudowy już na starcie ma znaczne przewagi - na tle pozostałych regionów Polski Wschodniej - w dostępie do funduszy europejskich, co wymaga odpowiednio trafnych rozwiązań równoważących. Ewentualne nierówności w obrębie Polski Wschodniej nie sprzyjają bowiem realizacji celów PW+.
W ramach PW+ wsparciem zostanie objęta budowa i przebudowa dróg wojewódzkich, w tym budowa obwodnic. mojej ocenie warto priorytetowo traktować inwestycje zapewniające spójność Polski wschodniej lub „tranzytową dostępność” jej regionów (np. wsparcie rozwoju infrastruktury drogowej zapewniającej dostęp poprzez obszar innego województwa Polski wschodniej do przejścia granicznego z państwem trzecim lub do autostrad, lotnisk itd.). Drogi wojewódzkie wiodące do granicy województwa są bowiem zwykle niedoinwestowane. Wsparcie budowy obwodnic z P+ należałoby rozszerzyć także na obwodnice mniejszych miejscowości (niekiedy duże wsie z jednej strony stanowią uciążliwą barierę dla płynności transportu drogowego, a z drugiej strony – miejsce uciążliwej koegzystencji mieszkańców z owym transportem).
Zgłoszone przeze mnie uwagi do PW+ nie wyczerpują, bynajmniej, mojego zainteresowania programem i Polską Wschodnią. Będę konsekwentnie monitorował dalsze prace i rychłe już wdrażanie mając na względzie dobro mieszkańców Polski Wschodniej, a zwłaszcza Podlasia oraz Warmii i Mazur. Naszym wspólnym celem jest wszakże doprowadzenie do sytuacji, że Polska Wschodnia symbolizować będzie prawdziwy sukces społeczno-gospodarczy, czego Państwu (i sobie) serdecznie życzę!
Krzysztof Jurgiel
Poseł do Parlamentu Europejskiego
Napisz komentarz
Komentarze